Ülseratif kolit, kronik inflamatuar bir bağırsak hastalığı olup alevlenmelerle seyreden, kanlı ishal ile karakterize bir hastalıktır. Hastalığın tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte, genetik faktörler, çevresel etkenler ve bağışıklık sistemi sorunları hastalığın gelişimine katkıda bulunabilir. Tipik olarak, kalın bağırsağı etkiler, özellikle rektum bölümünden başlayarak ileriye doğru yayılım gösterebilir.
Ülseratif kolit, bağırsakta kızarıklık ve iltihaplı yaralar oluşturur, en sık görülen belirtileri ise kanlı ishal, karın ağrısı, kilo kaybı, kansızlık, halsizlik ve eklem ağrılarıdır. Kronik kanlı ishal durumunda, ülseratif kolit düşünülmelidir ve tanı için en değerli test genellikle kolonoskopidir. Kolonoskopi ile bağırsaktan parça alınması tanı sürecine ek katkı sağlar.
Hastaya özgü tedavi seçenekleri, genellikle ağızdan alınan haplar, makattan uygulanan lavman veya fitiller, damardan veya deri altından uygulanan iğneler şeklindedir. Tedavi sürecinde ilaç etkinliği ve yan etkiler düzenli olarak izlenmelidir. Hasta-hekim ilişkisi ve güveni, tedavi başarısında kritik bir rol oynar.
Bazı durumlarda, hastalar ilaçlara yanıt vermezse veya şiddetli durumlarda, bağışıklığı baskılayan ilaçlar veya cerrahi müdahale düşünülebilir. Cerrahi müdahale, ülseratif koliti ortadan kaldırabilir, ancak son çare olarak görülür.
Tedavi ve takip sürecinde önemli bir husus, hastalarda kolon tümörü gelişme riskidir. Tanıdan 8-10 yıl sonra bu risk artar, bu nedenle her ülseratif kolit hastası 8-10 yıl sonrasında yıllık tarama için kolonoskopi yaptırmalıdır. Bu şekildeki kolonoskopi için şikayet şartı aranmaz.
Ülseratif kolit tanısı, tedavisi ve takibi, deneyimli bir gastroenteroloji ekibi tarafından yapılmalıdır. Günümüzdeki tedavilere rağmen hastalığın nüksetme riski önemli bir sorun oluştururken, gelecekte yeni tedavi yaklaşımları umut vaat etmektedir. Bu nedenle, her ülseratif kolit hastasının hedefi, iyi bir takip ve tedavi süreci ile geleceğe ulaşmak olmalıdır.
Sonuç olarak, ülseratif kolit, kronik bir bağırsak hastalığı olup sürekli alevlenmelerle seyreden ve genellikle kanlı ishal ile kendini gösteren bir durumdur. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik, çevresel ve bağışıklık sistemine ait faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Sistemik bir hastalık olan ülseratif kolit, genellikle kalın bağırsağı etkiler, farklı yayılım şekilleri gösterebilir. Hastalığın belirtileri arasında kanlı ishal, karın ağrısı, kilo kaybı, kansızlık ve halsizlik bulunur. Tanı için kolonoskopi genellikle en etkili yöntemdir. Tedavi sürecinde kullanılan ilaçlar genellikle hastalığı kontrol altına alabilir, ancak her hasta farklı yanıtlar verebilir. Cerrahi müdahale, tedaviye dirençli durumlarda veya komplikasyonlarda düşünülebilir. Tedavi ve takip sürecinde, hastaların kolon tümörü gelişme riski göz önünde bulundurularak düzenli olarak izlenmeleri önemlidir. Ülseratif kolit hastalığı, multidisipliner bir yaklaşımla deneyimli bir sağlık ekibi tarafından yönetilmelidir ve hastaların uzun vadeli sağlık hedeflerine ulaşabilmeleri için özenle takip edilmelidir.
DOÇ. DR. TURAN ÇALHAN © 2023 TÜM HAKLARI SAKLIDIR.
