PH metre nedir?
PH metre reflü hastalığının şüphesinde (gastroözofageal reflü hastalığı) asit geri kaçağının tespiti için yapılan bir tetkiktir. Bu tetkikte yemek borusuna asit ölçer cihaz veya kablo yerleştirilerek en az 24 saat bazen de 72 saat boyunca öğürtü, geğirti gibi şikayetlerle beraber yemek borusuna geri gelen sıvının muhteva analizi yapılmaktadır. Çünkü geri gelen sıvı asit ise tedavisi başka, tükürük veya safra ise tedavisi başkadır. Özellikle reflü hastalığına yönelik bir ameliyat planlanacaksa geri gelen sıvının asit olup olmadığı kesin bir şekilde tespit edilmelidir. Ph metre bu amaçla yaygın kullanılmaktadır.
Ph metre ve Reflü Hastalığı
Tanısında ph metre kullanılan reflü hastalığından biraz bahsedelim. Reflü mide içeriğinin yemek borusuna, bazen boğaza kadar geri gelmesidir. En sık reflü belirtileri mide yanması, yemek borusunda yanma, ağıza acı su gelme, geğirti-öğürtü sayılabilir. Reflü hastalığının kesin tespiti için endoskopi ve ph metre kombine bir şekilde kullanılmalıdır. Çünkü endoskopi yemek borusu ve midede ülser, kanser, mide fıtığı (hiatal herni) gibi gözle görülebilen hastalıkları tespit ederken, ph metre ise geri gelen sıvının asit mi, gaz mı, safra mı? (Empedans ph metre) olduğunu tespit eder. Reflü hastalığına endoskopi ve ph metre ile tanı koyduktan sonra tedavisine geçilir. Tedavi kabaca 3 maddede özetlenebilir. Birincisi diyet tedavisi-yaşam tarzı değişikliği ile beraber ilaç tedavisidir (proton pompa inhibitörleri, anti asitler…). İkincisi endoskopik tedavilerdir. Bunlar anti reflü mukozal ablasyon (ARMA), anti reflü mukozal rezeksiyon (ARMR), radyofrekans ablasyon (STRETTA), transoral incisionless fundoplikasyon (TİF) gibi yöntemlerdir. Üçüncü reflü tedavi yöntemi de ameliyat seçeneğidir (Nissen fundoplikasyonu). Seçilmiş reflü hastalığı olgularının endoskopi, ph metre ve manometre ile ayrıntılı değerlendirme yapıldıktan sonra ameliyat seçeneğinden çok fayda gördüğünü belirtmek gerekir. Reflü hastalığı tedavisiz kaldığında yemek borusu kanseri dahil birçok önemli risk içerdiğinden önemle tanısı ve tedavisi planlanmalı, bu konuda uzman bir gastroenteroloji uzmanının takibinde olunmaya gayret edilmelidir.
PH metre kaç çeşittir?
Reflü hastalığının tespiti için kullanılan Ph metre testinin çok çeşidi bulunmakla beraber ülkemizde genel olarak 2 çeşit yaygın olarak kullanılmaktadır.
Birincisi kablolu ph metre olarak adlandırılabilir. Bu yöntemde çok ince bir asit ölçer kablo burundan ilerletilerek yemek borusuna yerleştirilir, 24 saat boyunca yemek borusundaki asit, tükürük, safra ve gaz hareketleri kaydedilir, 24 saat sonra kablo çıkarılır, kaydedilen bilgilerin analizi yapılır. Kablolu ph metrenin avantajları ucuz olması, 24 saatte sonuç vermesi, yemek borusunun hem üst hem alt tarafında ölçüm yapması gibi sayılabilir. Dezavantajları ise burundan kablo ile yapılması ve kayıt süresinin 24 saat olmasıdır.
İkincisi kablosuz PH metre olarak adlandırılabilir. Bu yöntemde hasta uyutulmaktadır ve herhangi bir şey hissetmemektedir. Burada ufak bir hap büyüklüğündeki asit ölçer kapsül (Bravo ph capsule) yemek borusuna yerleştirilir. Kablosuz bir şekilde kapsül asit ölçümlerini bluetooth aracılığı ile kayıt cihazına aktarmaktadır. Süreç şöyle ilerlemektedir; hasta uyutulur, endoskopi yapılır, endoskopi incelemesi sonunda kablosuz PH kapsülü yemek borusunun alt kısmına yerleştirilir ve işlem sonlandırılır. Böylece 72 saat boyunca kablosuz PH kapsülü ölçüm yapmaya devam eder. Daha sonra kayıt cihazı alınır. Yemek borusundaki kapsül ise kendiliğinden mideye düşmekte ve dışkı ile atılmaktadır (bu durumun herhangi bir riski yoktur). Kablosuz ph metre yönteminin avantajları burundan kablo gerekmemesi, 24 saatten fazla (72-96 saat) asit ölçümüne izin vermesi ve konforlu olması sayılabilir. Dezavantajları ise pahalı olması, yemek borusunda tek bölgeden asit ölçümü yapması ve asit dışı (tükürük, safra…) ölçümlerin zor olmasıdır.
PH metre hangi durumlarda kullanılır?
-Gastroözofageal reflü hastalığı-GÖRH veya diğer ismiyle reflü hastalığı ile ilgili her durum ve şüphede ph metre testinden yararlanılır.
-Çünkü endoskopi yemek borusunda ve midede ne olup olmadığını gösterir. Reflü hastalığına bağlı ciddi yaralar ve tahrişler gelişmemişse endoskopi normal çıkar. Yapılan bilimsel çalışmalarda endoskopisi normal olan hastaların yarısında asit reflüsü olduğu saptanmıştır. Ph metre bu tarz durumlarda mideden yemek borusuna asit kaçağı olup olmadığını kesin bir şekilde tespit eder. Ph metre ve endoskopi bir yönüyle birbirini tamamlayıcı tetkiklerdir.
-Reflü hastalığının tanısında ph metre yaygın olarak kullanılır. Bunun dışında ağız ve diş sorunları, farenjit, larenjit, öksürük gibi boğaz sorunları, öksürük-astım gibi akciğer sorunları reflüye bağlı asit sonucu gelişebilmektedir. Bu hastalarda midede ve yemek borusunda bariz şikâyet olmadan boğaz, akciğer gibi organlarda sorunlar gelişmektedir. İşte bu durumda da ph metre bu sorunların asit kaynaklı olup olmadığını ayırt etmemize yarar.
-Reflü hastalığında ameliyat ile tedavi yapılacaksa ameliyat öncesi ph metre testi manometre ile beraber mutlaka yapılmalıdır.
PH metre testi güvenli midir?
Hem kablolu hem de kablosuz ph metre testleri oldukça güvenilir olup hiçbir ciddi riski bulunmamaktadır. İhtiyaç halinde rahatlıkla uygulanabilir.
Ph metre testi öncesi nelere dikkat edilmelidir?
Ph metre testinden önce asit azaltıcı ilaçlar, mide koruyucular kesilmelidir. Genelde testten 1 hafta önce mide koruyucu ilaçların (PPI), 2 gün önce de anti-asit ilaçların kesilmesi gerekmektedir. Hastada kronik bir hastalık varsa bunu hekim ile paylaşmalıdır. Aspirin, kumadin gibi kan sulandırıcı ilaçlar kullanılıyorsa bu durum hekime bildirilmelidir. Ph metre testi genelde mide ilaçları 1 hafta önceden kesilerek yapılsa da bazen doktor ilaç kullanıyorken de asit kaçağının derecesini öğrenmek veya ilaçların etkinliğini ölçmek amacıyla ilaç altında ph metre testi yaptırabilir.
